原文
春江潮水连海平,海上明月共潮生。
滟滟随波千万里,何处春江无月明?
江流宛转绕芳甸,月照花林皆似霰。
空里流霜不觉飞,汀上白沙看不见。
江天一色无纤尘,皎皎空中孤月轮。
江畔何人初见月?江月何年初照人?
人生代代无穷已,江月年年望相似。
不知江月待何人,但见长江送流水。
白云一片去悠悠,青枫浦上不胜愁。
谁家今夜扁舟子?何处相思明月楼?
可怜楼上月徘徊,应照离人妆镜台。
玉户帘中卷不去,捣衣砧上拂还来。
此时相望不相闻,愿逐月华流照君。
鸿雁长飞光不度,鱼龙潜跃水成文。
昨夜闲潭梦落花,可怜春半不还家。
江水流春去欲尽,江潭落月复西斜。
斜月沉沉藏海雾,碣石潇湘无限路。
不知乘月几人归,落月摇情满江树。
注释
1、春江:春天的江面。
2、潮水:指海潮或江潮。
3、连海平:与海面相连。
4、海上明月:指海面上升起的明月。
5、滟滟:形容水光闪动的样子。
6、随波:随着波浪起伏。
7、芳甸:开满花草的郊野。
8、月照花林:月光照耀在花林上。
9、霰:雪珠或小雪粒。
10、空里流霜:月光下的清霜在空气中流动。
11、汀上:水边平地。
12、江天一色:形容江面与天空融为一体。
13、皎皎:形容月光洁白明亮。
14、孤月轮:孤独的月亮高悬空中。
15、初见月:第一次看到月亮的时候。
16、扁舟子:乘着轻舟的人。
17、明月楼:被月光照耀的楼阁。
18、离人:远行的人或离别的人。
19、玉户帘:用玉装饰的窗帘。
20、捣衣砧:妇女捣衣用的石砧板。
21、月华:月光的光辉。
22、鸿雁:大雁,常用来比喻远方的音信或书信。
23、鱼龙:指潜游的鱼和飞腾的龙,常用来比喻水中的美景或生活丰富多彩。
24、闲潭:平静的水潭。
25、落花:指春天落下的花朵或时光流逝的象征。
26、碣石潇湘:泛指远方的山石和湖湘之地,常用来比喻遥远的地方或异乡之情。
27、乘月几人归:有几人趁着月光回家呢?
28、摇情满江树:形容月光摇曳生情,洒满江边的树木上。
译文
春天的江水浩浩荡荡地与海相连,海上的明月随着潮水涌动而升起,月光在水面上闪烁着滟滟的光芒,随着波浪起伏千万里,无论何处春江之上没有明月的照耀?江水曲曲弯弯地绕过花草遍生的春之郊野,月光泻在开满鲜花的树林上仿佛是细密的雪珠在闪烁着光芒,夜空中的流霜似乎不再流动,而水边白沙也难以辨认了,整个天空与江面融为一体,没有一丝尘埃或杂乱之物,只有一轮明亮的月亮高悬空中,光辉照耀,是谁家的人首次看到这轮明月?这轮明月又是何时首次照耀人间?人生一代代地无穷无尽地延续下去,而月亮却年年相似地照耀着人们的生活,不知道这轮明月照耀着谁家的离愁别绪?只看见长江不断地送走流水般的岁月和年华,白云悠悠地飘去不知归处何方,青枫浦上更令人感到无限的忧愁和哀伤,谁家今夜有轻舟子乘着月色归来?又有谁在相思明月