原文
《过秦论》是西汉文学家贾谊所写的一篇史论,主要讲述了秦朝的兴起和灭亡,以及秦始皇的功过,以下是其原文:
过秦论
秦孝公据崤函之固,拥雍州之地,君臣固守以窥周室;有席卷天下、包举宇内、囊括四海之意,并吞八荒之心,当是时也,商鞅佐之,内立法度,务耕织,修守战之备;外连衡而斗诸侯,于是秦人拱手而取西河之外。
孝武皇帝承敝政之弊,开疆拓土,南平百越,北击匈奴,收复河套,统一六国,奋六世之余烈,振长策而御宇内,吞二周而亡诸侯,天下已定,始皇之心,自以为关中之固,金城千里,子孙帝王万世之业也。
然秦以区区之地,致万乘之势,序八州而朝同列,百有余年矣;然后以六合为家,殽函为宫;一夫作难而七庙隳,身死人手,为天下笑者,何也?仁义不施而攻守之势异也。
翻译
《过秦论》翻译如下:
秦孝公占据着崤山和函谷关的险固地势,拥有雍州土地的肥沃资源,他的君臣们坚守着这些资源来窥视周王朝的统治,他们有席卷天下、征服宇宙、囊括四海的雄心壮志,以及并吞八荒的决心,在这个时候,商鞅辅佐秦孝公,对内确立法律制度、致力农耕纺织、加强军事装备的准备;对外则连横诸侯国来对抗其他强大的国家,秦国毫不费力地夺取了西河之外的土地。
孝武皇帝继承了前朝弊政的弊端,开拓疆土向南平定了百越之地,向北击败了匈奴并收复了河套地区,统一了六国,他凭借六世先祖的功业和威势统治全国,吞并了两周地区并使诸侯们自相残杀,天下已经安定下来后,始皇自认为关中地势险固、金城千里是子孙帝王万世基业的基础。
然而秦朝凭借小小的土地发展到了如此强大的地步,统辖八州并使各诸侯国前来朝拜已经有一百多年了,然而最终却以阿房宫为家,以殽山和函谷关为皇宫的坚固防线,然而陈涉一人起义导致秦朝七庙被毁、始皇身死人手之中、被天下人嘲笑的原因是什么呢?是因为秦朝没有施行仁义的政策而使得攻守的形势发生了变化所导致的。
就是高中《过秦论》的原文及翻译内容。