原文
三峡
自三峡七百里中,两岸连山,略无阙处,重岩叠嶂,隐天蔽日,自非亭午夜分,不见曦月。
至于夏水襄陵,沿溯阻绝,或王命急宣,有时朝发白帝,暮到江陵,其间千二百里,虽乘奔御风,不以疾也。
春冬之时,则素湍绿潭,回清倒影,绝巘多生怪柏,悬泉瀑布,飞漱其间,清荣峻茂,良多趣味。
每至晴初霜旦,林寒涧肃,常有高猿长啸,属引凄异,空谷传响,哀转久绝,故渔者歌曰:“巴东三峡巫峡长,猿鸣三声泪沾裳。”
翻译及注释
翻译:
在三峡的七百里地域中,两岸都是相连的高山,没有中断的地方,重重的悬崖,层层的峭壁,遮住了天日,如果不是正午或半夜,就看不到太阳和月亮。
到了夏天,江水漫上两岸的山陵,顺流而下、逆流而上的船只都被阻隔断了,有时君王的命令急需传达,有时早晨从白帝城出发,傍晚就赶到了江陵,在这期间一千二百里路中,即使骑上快马驾着风也没有这么快。
等到春天和冬天的时候,就可以看见白色的急流回旋着清波,碧绿的深潭映出了山影天光,极高的山峰上生长着许多姿态怪异的柏树,悬泉和瀑布在那里飞流冲荡,水清树茂山秀丽壮观景色极多,真是趣味无穷。
每到天刚放晴的时候或下霜的早晨,树林山涧冷落寂静,常有猿猴在高处长声啼叫,声音连续不断,凄凉异常,空荡的山谷传出了回声,悲哀婉转的声音很久才消失,所以渔人唱道:“巴东三峡巫峡长,猿鸣三声泪沾裳。”
注释:
1、略无:毫无,阙处:空缺的地方。
2、重岩叠嶂:重叠的岩石和像屏障一样的山峰,隐天蔽日:隐藏天日,形容山势高峻、遮天蔽日。
3、亭午:正午,夜分:半夜,曦月:阳光和月光。
4、襄陵:上岸边走水路淹没大川,沿溯阻绝:顺流和逆流都被阻隔了。
5、奔:这里指骏马,御风:驾着风行驶,不以疾也:也不如它快(指船速)。
6、素湍绿潭:白色的急流和碧绿的深潭,回清倒影:回旋的清波和倒映的影子。
7、绝巘(yǎn):极高的山峰,怪柏:形态奇特的柏树,悬泉瀑布:从高处倾泻下来的泉水瀑布,飞漱其间:在它们之间飞流冲荡。
8、清荣峻茂:水清树茂山高草盛(形容景色),良多趣味:的确有很多乐趣。
9、晴初霜旦:天刚放晴的时候或下霜的早晨,属引凄异:接连不断发出凄厉的声音,属(zhǔ):连续不断地发出声音,哀转久绝:悲哀婉转的声音很久才消失。
10、巴东三峡巫峡长:巴东到三峡的巫峡距离很长。“猿鸣三声泪沾裳”:听到猿猴啼叫三声眼泪就沾湿了衣裳(形容极度悲伤)。
就是《三峡》的原文及翻译注释内容。《三峡》是北魏地理学家郦道元所著《水经注》中的一篇游记散文,描绘了三峡地区的壮丽景色和独特风情,具有极高的文学价值和地理价值。