一、离骚原文
离骚者,犹离忧也,夫天者,人之始也;父母者,人之本也,人穷则反本,故劳苦倦极,未尝不呼天也;疾痛惨怛,未尝不呼父母也,天怒则威雨露,父母怒则叱咤之,由是观之,则天地与我并生,而父母与我为命,今背本而趋末,弃亲而求远,流离而不得归,故作《离骚》。
长太息以掩涕兮,哀民生之多艰,余虽好修姱以鞿羁兮,謇朝谇而夕替,既替余以蕙纕兮,又申之以揽茝,亦余心之所善兮,虽九死其犹未悔。
二、《离骚》翻译
《离骚》是离忧的抒发,所谓“天”,是人的起源;所谓“父母”,是人的根本,人在困顿时会回归根本,所以劳累辛苦到了极点时,没有不呼喊上天的;疾病、痛苦、凄惨、悲伤到了极点时,没有不呼喊父母的,天发怒会降下雨露雷电,父母发怒会责骂训斥,由此看来,天与我共生共息,父母与我命运相连,如今人们背弃根本而追求末节,舍弃亲情而追求远方的陌生事物,致使自己流离失所而不能回归故土,因此我创作了《离骚》。
我长声叹息禁不住泪流满面啊!哀伤人民的生活多灾多难,我虽然爱好高洁却受到污秽的牵制,早晨进谏晚上就被罢免,既然君主已经替我加上了蕙草做的佩饰,又用兰草做的香囊来约束我,这是我心中所珍爱的东西啊!即使粉身碎骨我也不会后悔。
(以下为部分原文及翻译内容)
节选原文及翻译
1、原文:纷吾既有此内美兮,又重之以修能,扈江离与辟芷兮,纫秋兰以为佩。
翻译:我既有内在的美好品德,又有外在的才能修养,我披上江离和辟芷,缝上秋兰作为配饰。
2、原文:余独好修以为常兮,虽九死其犹未悔,忽反顾以游目兮,将往观乎四荒。
翻译:我独自爱好修养美德并把它作为习惯,即使粉身碎骨我也不会后悔,忽然我回头放眼远望,我将去游览田野八荒的广阔天地。
3、原文:民生各有所乐兮,余独好修以为常,虽体解吾犹未变兮,岂余心之可惩?
翻译:人们各有自己的爱好啊!我独自爱好修养美德并把它作为习惯,即使我的身体被肢解我也不会改变我的志向!难道我的志向可以被挫败吗?
4、原文:昔余梦登天路兮,今余处其空阔,扈江离与辟芷若兮,纫秋兰以自娱。
翻译:过去我曾经梦见登上太空之路啊!现在的我身处空旷的天地之间,我披上江离和辟芷若作为装饰,缝上秋兰来自我娱乐。