出师表
臣亮言:先帝知臣谨慎,故临崩寄臣以大事也,今当远离,临表涕零,不知所言。
臣受命以来,夙夜忧叹,恐托付不效,以伤先帝之明,故五月渡泸,深入不毛,今南方已定,兵甲已足,当奖率三军,北定中原,庶竭驽钝,攘除奸凶,兴复汉室,还于旧都,此臣所以报先帝而忠陛下之职分也。
至于斟酌损益,进尽忠言,则攸之、祎、允之任也,愿陛下猥自枉顾,听臣微志,盖追先帝遗德,恢弘志士之气,不宜妄自菲薄,引喻失义,以塞忠谏之路也。
宫中府中,俱为一体;陟罚臧否,不宜异同,若有作奸犯科及为忠善者,宜付有司论其刑赏,以昭陛下平明之理;不宜偏私,使内外异法也。
侍中、侍郎郭攸之、费祎、董允等,此皆良实,志虑忠纯,是以先帝简拔以遗陛下,愚以为宫中之事,事无大小,悉以咨之,然后施行,必能裨补阙漏,有所广益。
将军向宠,性行淑均,晓畅军事,试用于昔日,先帝称之日能,是以众议举宠为督,愚以为营中之事,悉以咨问郭攸之、费祎、董允等,必能使行阵和睦,优劣得所。
亲贤臣远小人,此先汉所以兴隆也;亲小人远贤臣,此后汉所以倾颓也,先帝在时,每与臣论此事,未尝不叹息痛恨于桓、灵也,侍中、尚书、长史、参军等臣随侍于先帝左右者皆良实之士也,愿陛下亲之信之则汉室之隆可计日而待也。
臣闻诸葛亮出师北伐之时曾上此表章于后主刘禅,此表章言辞恳切、情真意切、感人肺腑,诸葛亮以“报先帝”、“忠陛下”为念,尽忠竭力辅佐后主刘禅复兴汉室天下为己任,其情殷殷、其志坚贞、其心耿耿、其诚昭昭,此表章不仅体现了诸葛亮的忠诚之心和爱国之情还体现了其政治眼光和军事才能以及治国安邦之策和用人之道等思想精髓和智慧结晶是千古传诵的佳作名篇之一也成为了中国历史上著名的文学作品之一。
臣本布衣躬耕于南阳苟全性命于乱世不求闻达于诸侯先帝不以臣卑鄙猥自枉顾臣示知遇之恩由是感激遂许先帝以驱驰后值倾覆受任于败军之际奉命于危难之间尔来二十有一年矣,臣鞠躬尽瘁死而后已虽九死其犹未悔也!愿陛下猥自枉顾听臣微志庶竭驽钝兴复汉室还于旧都此臣所以报先帝而忠陛下之职分也!
愿陛下托臣以讨贼兴复之效不效则治臣之罪以告先帝之灵若天下幸而平一统则愿陛下保佑臣家小口平安无虞!此臣所以报先帝而忠陛下之职分内也!
伏愿陛下清心寡欲以光先帝遗德诚宜开张圣听以光先帝遗德也!亲贤臣远小人此言出自先帝遗诏也愿陛下深思熟虑而后行!若臣下有所进谏则请陛下垂听!若天下之事有所不便则请陛下裁度!若天下有难则请陛下当仁不让!此乃臣之本意也!
愿陛下勿忘国耻勿忘汉室之重任!愿天下苍生安居乐业国泰民安!此乃臣之大愿也!