《出师表》是三国时期蜀汉丞相诸葛亮为北伐中原、兴复汉室而写的一篇表文,全文共七百余字,情感真挚,言辞恳切,被誉为中国文学史上的经典之作。
原文如下:
先帝创业未半而中道崩殂,今天下三分,益州疲弊,此诚危急存亡之秋也,然侍卫之臣不懈于内,忠志之士忘身于外者,盖追先帝之殊遇,欲报之于陛下也,诚宜开张圣听,以光先帝遗德,恢弘志士之气,不宜妄自菲薄,引喻失义,以塞忠谏之路也。
宫中府中,俱为一体;陟罚臧否,不宜异同,若有作奸犯科及为忠善者,宜付有司论其刑赏,以昭陛下平明之理;不宜偏私,使内外异法也。
侍中、侍郎郭攸之、费祎、董允等,此皆良实,志虑忠纯,是以先帝简拔以遗陛下,愚以为宫中之事,事无大小,悉以咨之,然后施行,必能裨补阙漏,有所广益。
将军向宠,性行淑均,晓畅军事,试用于昔日,先帝称之日能,是以众议举宠为督,愚以为营中之事,悉以咨之,必能使行阵和睦,优劣得所。
亲贤臣远小人,此先汉所以兴隆也;亲小人远贤臣,此后汉所以倾颓也,先帝在时,每与臣论此事,未尝不叹息痛恨于桓、灵也,侍卫之臣不懈于内,忠志之士忘身于外者,盖追先帝之殊遇有以异于汉朝也。
臣本布衣,躬耕于南阳,苟全性命于乱世,不求闻达于诸侯,先帝不以臣卑鄙,猥自枉屈降臣之威颜,臣感激涕零受命以来夙夜忧叹恐托付不效以伤先帝之明察故五月渡泸深入不毛之地昔日南征北战皆赖先帝威灵及诸臣之力今当远离陛下临难而顾念旧恩不觉泪下如雨,愿陛下猬自劳存之念此臣心日久矣!
今当远离振旅北伐以讨中原之贼,当奖率三军北定中原兴复汉室还于旧都此臣所以报先帝而忠陛下之职分也,愿陛下矜悯愚诚听臣微志庶刘氏复兴之日可待!
此诚危急存亡之时也,愿陛下托臣之重任者勿忘国恩之深重也!愿陛下垂拱而治天下可计日而待也!愿诸君勿以臣卑鄙而弃之也!愿诸君勿以成败论英雄也!此臣所以报先帝而忠陛下之职分也!
就是《出师表》的原文内容,这篇表文以议论为主,兼用记叙和抒情的方式表达了对蜀汉国家大事的关切和担忧以及对先帝的追思和忠诚之情,全文情感真挚、言辞恳切、气势磅礴、感人至深,它不仅是中国文学史上的经典之作,也是中国传统文化中忠诚、爱国、担当等价值观的代表之一,在今天看来,《出师表》仍然具有很高的历史价值和文化价值。