逍遥游原文
北冥有鱼,其名为鲲,鲲之大,不知其几千里也,化而为鸟,其名为鹏,鹏之背,不知其几千里也;怒而飞,其翼若垂天之云,是鸟也,海运则将徙于南冥,南冥者,天池也。《齐谐》者,志怪者也。《谐》之言曰:“鹏之徙于南冥也,水击三千里,抟扶摇而上者九万里,去以六月息者也。”
野有遗贤,抱其仙术以游四海,独往独来,忽而逢之,此小大之辩也,故九万里,则风斯在下矣,而后乃今培风,背负青天而莫之夭阏者,而后乃今将图南。
蜩与学鸠笑之曰:“我决起而飞,抢榆枋而止,时则不至而控于地而已矣,奚以之九万里而南为?”适莽苍者,三餐而反,腹犹果然;适百里者宿舂粮;适千里者三月聚粮,之二虫又何知!
小知不及大知,小年不及大年,奚以知其然也?朝菌不知晦朔,蟪蛄不知春秋,此小年也,楚之南有冥灵者,以五百岁为春,五百岁为秋,上古有大椿者,以八千岁为春,八千岁为秋,此大年也,而彭祖乃今以久特闻,众人匹之而不相若也。
汤之问棘也是已:“穷发之北有冥海者,天池也,有鱼焉,其名为鲲,鲲之大须化而为鸟而后乃飞。”故曰“至人无己”,神人无功,圣人无名。
逍遥游翻译
在北方的深海里有一条鱼,它的名字叫做鲲,鲲的巨大无法用常规的尺度来衡量,它能够变化成为一种鸟,这种鸟的名字叫做鹏,鹏的脊背巨大无比,无法用常规的尺度来衡量;当它振奋翅膀飞起时,它的翅膀就像垂在天际的云彩一样巨大,这只鸟啊,当海动风起时就会飞到南海的深处去,南海啊,就是天然的大水池。
《齐谐》这本书啊,是记载一些奇怪的故事的。《齐谐》上说:“鹏鸟在飞往南海的时候,水溅起来的浪花就有三千里之高,两个翅膀拍击蓝天,水柱直冲云霄,激起的波涛足有九万里高,这就是它乘着六月的大风而飞去的。”
在野外有被遗弃的人才,他们怀抱着仙人的秘术在天下漫游,他们独自往来于天下之间,有时忽然就遇到了至交好友,这就是小与大的区别啊,当达到九万里的高空时,风就在我们的脚下了;这时候我们就可以凭借风力飞得更远,只有背负青天而无任何阻碍的人才能如此自由地飞翔于天地之间;然后我们才能计划着向南飞。
小树和学鸠嘲笑大鹏鸟说:“我们‘呼’的一下子就飞起来啦,碰着榆树和檀树的树枝就停下来休息了;有时候或许还不到那么高就落下来跌在地上啦。”它们哪里知道飞到九万里高空的大鹏鸟呢?对于准备做短途旅行的人来说呢?三餐就可以往返一次了;可是肚子还是饱饱的;对于准备走百里路的人来说呢?需要隔夜准备干粮;对于准备走千里路的人来说呢?需要三个月前就准备干粮了,这两个小东西又哪里知道大鹏鸟的志向呢?
小聪明比不上大智慧,寿命短比不上寿命长,哪里知道这些道理的呢?朝生暮死的菌类不知道一个月的时间;春生夏死、夏生秋死的蟪蛄不知道一年的时间;这就是寿命短的例子啊!然而在楚国的南方却有一种冥灵树以五百年为一春五百年为一秋;上古时代有一种叫大椿的树以八千年为春八千年为秋;这就是寿命长的例子啊!彭祖如今独以长寿闻名于世;人们都羡慕他与他相比却自愧不如啊!
商汤王问他的臣子棘说:“在那荒远的北方极远处有一条深海叫作天池的啊!天池里有一种鱼名叫�