马说
夫马,人之所重也,然其能千里者,未必能善其主;能善其主者,未必能千里,故曰:“世有伯乐,然后有千里马。”
马之千里者,一蹄一掌皆备,然其所以能致千里者,非以其蹄掌之备也,乃以其志之远大,气之雄浑也,故曰:“志者,才之主也。”
马之善其主者,非以其形之美也,乃以其心之善也,善其主者,必先知其性,而后能善其用,故曰:“知己知彼,百战百胜。”
今世之马,或以蹄掌之备而称千里,或以形之美而善其主,然吾观其所以为马者,皆非也,夫马之为物,其形其性皆有定矣,然其所以为千里者,则在于人矣。
夫天下之人,或以才而得官,或以貌而得宠,然其所以为贤者,皆在于德矣,德者,人之本也,故曰:“德才兼备,方为全才。”
然则马之千里者,亦在于德矣,夫德者何也?曰:“仁、义、礼、智、信。”此五者,皆马之所以为良马也,良马者,必能善其主;善其主者,亦必能致千里。
故曰:“马之为物,虽小而备矣。”夫物皆有备于其小者也,然则天下之事,皆有其备于小者也,故曰:“天下难事必作于易。”
吾观今之世,人皆欲求千里马,而不知求己之德,夫求千里马者,非求其形之美也,乃求其志之远大、心之善良也,故曰:“人皆可以为尧舜。”
然则天下之人皆可以为良马之主矣,然则天下之事皆有其备于小者也,故曰:“事无难易,唯人之为。”
此所谓“马说”也,吾愿天下之人皆能知此理,知人知马,知德知才,如此则天下之事皆可成矣。
即为韩愈《马说》的原文内容,全文以马为喻,阐述了人才的重要性以及德才兼备的重要性,韩愈通过描绘千里马与善待它的主人的关系,强调了人的品德和才能的重要性,他也指出人们应该追求内在的品德和志向,而非仅仅追求外在的形式和美貌,整篇文章富有哲理性和启示性,是韩愈文学创作中的经典之作。