原文
潼关吏
唐·杜甫
士卒何草草,筑中何萧萧。
一朝坏城郭,战骨苒平道。
戎马不如归,北风动深草。
三军气苦寒,相争万夫躁。
白骨随黄叶,茫茫塞上道。
边庭多事客,幕府日劳劳。
征役无已时,怀乡何时归?
胡风春冬激,沙砾昼夜飞。
云涛犹渡海,行人出塞稀。
长驱填山河,崇墉扼其喉。
惟有潼关路,此日成阻修。
我君今垂拱,云晏罢兵休。
四极有边域,难逾运筹谋。
《潼关吏》是唐代大诗人杜甫的一首长篇叙事诗,全诗以潼关的军事形势和征战生活为背景,描绘了战争的残酷和人民的苦难,全诗情感深沉,语言质朴,具有很高的历史价值和文学价值。
首句“士卒何草草”,描绘了士兵们忙碌的身影和紧张的气氛。“筑中何萧萧”,则表现了城池修建的繁忙景象和士兵们内心的孤独与忧虑。“一朝坏城郭,战骨苒平道”,描绘了战争的残酷和破坏力,战死的士兵遗骨散落在平道上,令人心生悲凉。
“戎马不如归”一句,表达了士兵们对家乡的思念和对战争的厌倦。“北风动深草”,则以自然景象衬托出战争的残酷和士兵们的艰辛。“三军气苦寒,相争万夫躁”,则进一步描绘了战争中的紧张气氛和士兵们的情绪波动。
接下来的诗句中,“白骨随黄叶,茫茫塞上道”,进一步表现了战争给人民带来的苦难和荒凉景象。“边庭多事客,幕府日劳劳”,则揭示了战争背后的政治原因和统治者的不作为。
“征役无已时,怀乡何时归?”这两句诗表达了士兵们对家乡的思念和对战争的不满,在接下来的诗句中,“胡风春冬激,沙砾昼夜飞”,则进一步描绘了边疆的自然环境和恶劣的气候条件。“云涛犹渡海,行人出塞稀”,则以生动的比喻表现了边疆的遥远和行人的稀少。
“长驱填山河,崇墉扼其喉”,则描绘了潼关的险要地形和军事价值。“惟有潼关路,此日成阻修”,则表达了潼关在当时的战略地位和其对于国家安全的重要性。
最后几句,“我君今垂拱,云晏罢兵休;四极有边域,难逾运筹谋。”则表达了诗人对和平的渴望和对统治者的期望,整首诗以潼关为背景,通过描绘战争的残酷和人民的苦难,反映了当时社会的现实问题,具有深刻的历史意义和文学价值。
除了以上内容外,《潼关吏》还涉及到许多其他方面的内容,诗中对于自然景色的描绘、对于人性的探讨、对于社会现实的反思等等,这些内容都使得整首诗具有更加丰富的内涵和更加深刻的思想性。《潼关吏》也是杜甫诗歌中的代表作之一,其语言质朴、情感深沉、意境深远的特点也使得这首诗成为了中国文学史上的经典之作。
《潼关吏》是一首具有深刻历史意义和文学价值的诗歌作品,它通过描绘战争的残酷和人民的苦难,反映了当时社会的现实问题,同时也表达了诗人对于和平的渴望和对统治者的期望,整首诗具有深刻的思想性和丰富的内涵,是中国文学史上的经典之作。