《礼记·礼运篇:古代社会理想与礼仪制度之探讨》
(一)《礼记·礼运》原文
昔者仲尼与于蜡宾,事毕,出游于观之上,喟然而叹,仲尼之叹,盖叹鲁之将由乱,言偃在侧,曰:“敢问何谓?”仲尼曰:“大道之行也,天下为公,选贤与能,讲信修睦,故人不独亲其亲,不独子其子,使老有所终,壮有所用,幼有所长,矜寡孤独废疾者皆有所养,男有分,女有归,货恶其弃于地也,不必藏于己;力恶其不出于身也,不必为己,是故谋闭而不兴,盗窃乱贼而不作,故外户而不闭,是谓大同。”
今大道既隐,天下为家,各亲其亲,各子其子,货力为己,大人世及以为礼,城郭沟池以为固,礼义以为纪,以正君臣,以笃父子,以睦兄弟,以和夫妇,以设制度,以立田里,以贤勇知,以功为赏,故谋用是作而兵由此起,禹、汤文武执此以成其身,而道穷矣!
(二)《礼记·礼运》翻译
昔日孔子参加蜡祭陪祭者的行列,仪式结束后,他独自走到宗庙的观景台上远望,不禁感慨叹息起来,他的叹息声引起了弟子言偃的注意,言偃上前问道:“老师您为何叹息?”孔子回答说:“我所叹息的是天下将陷入混乱。”言偃又问:“敢问老师何谓天下为公的大道?”孔子便详细地描述了他心中的理想社会。
在这个理想社会中,人们的行为准则和道德观念都是公正无私的,他们选拔贤能的人来担任重要的职务,讲究诚信和睦的交往关系,在这样的社会里,人们不仅关心自己的亲人,也关心他人的亲人;不仅爱护自己的孩子,也爱护他人的孩子,老年人能够安享晚年,壮年人能够有所作为,年幼者能够得到良好的教育成长,那些孤苦无依的老人、孤儿和残疾人都能得到社会的供养和照顾,在这个社会中,男女各司其职,各得其所;货物不是被抛弃在地上而是被合理利用;人们不把自身的力量用于自私自利方面而是用于公共事务,各种阴谋诡计都难以得逞,盗窃、作乱、害人的事情也不会发生,人们能够安居乐业、夜不闭户地生活在一起,这就是孔子所说的“大同”社会。
然而如今这种理想的社会状态已经消失不见,天下成为了私人的领地,人们只关心自己的亲人和家族的利益,货物和力量都为了自己的私利而存在,贵族们通过世袭的方式掌握权力并制定礼仪制度来维护自己的统治地位,他们用城池和护城河来巩固自己的地位并制定各种礼节规范来区分等级秩序、确立君臣关系、加强父子关系、协调兄弟关系、和谐夫妻关系以及设立各种社会制度和国家行政区域等措施来维护社会的稳定和秩序,这些措施虽然在一定程度上维护了社会的稳定但同时也催生了阴谋诡计和战争等不良现象的出现,禹、汤、文王、武王等古代圣君正是依靠这些措施来成就自己的功业但同时也标志着“大道”的消亡和理想的破灭。
就是《礼记·礼运》的原文及翻译内容。《礼记·礼运》是古代中国一部重要的典籍它详细地描述了古代社会的理想状态以及礼仪制度的重要性对于我们了解古代社会的风俗习惯和文化传统具有重要的参考价值,同时它也反映了古代人们对社会公正、道德伦理和和谐社会的追求和向往为我们今天的社会发展提供了宝贵的思想资源。
《礼记·礼运》作为中国古代文化的重要组成部分为我们提供了丰富的思想资源和宝贵的历史经验。《礼记·礼运》所描述的理想社会状态虽然难以完全实现但其所蕴含的公正、诚信、和谐等价值观念仍然具有现实意义对于我们今天的社会发展具有重要的启示作用,我们应该在继承和发扬中华优秀传统文化的同时不断探索和创新以实现更加公正、和谐、美好的社会目标。