原文
《卖油翁》
作者:欧阳修
陈康肃公善射,当世无双,公亦以此自矜,尝射于家圃,有卖油翁释担憩其下,睨之,久而不去,见其发矢十中八九,但微颔之。
康肃问曰:“汝亦知射乎?吾射不亦精乎?”翁曰:“无他,但手熟尔。”康肃忿然曰:“尔安敢轻吾射?”翁曰:“以我酌油知之。”
乃取一葫芦置于地,以钱覆其口,徐以杓酌油沥之,自钱孔入,而钱不湿,因曰:“我亦无他,惟手熟尔。”康肃笑而遣之。
翻译及注释
翻译:
陈康肃公擅长射箭,他的技艺在世上没有第二个人能与之相比,他也因此自夸自大,他曾在自己家的园圃里射箭,有一个卖油的老翁放下担子坐在他旁边,斜着眼睛看他射箭,很久都没有离开,老翁看到他射出的箭十支能中八九支,只是微微地点了点头。
陈康肃公问他:“你也懂得射箭吗?我的箭法不是很高明吗?”老翁说:“没有别的奥妙,只不过是手法熟练罢了。”陈康肃公听后气愤地说:“你怎么敢轻视我的射箭本领!”老翁说:“凭我倒油的经验知道这个道理。”
于是老翁取出一个葫芦放在地上,用钱币盖住葫芦的口部,慢慢地用勺子倒油从钱币孔注入葫芦里,油从钱币孔进入而钱币却没有湿,老翁于是说:“我也没有别的奥妙,只不过是手法熟练罢了。”陈康肃公听后笑着让他走了。
注释:
1、善射:擅长射箭。
2、自矜:自夸。
3、家圃:家里(或庭院)的场地。
4、释担:放下担子。
5、睨:斜眼看。
6、矢:箭。
7、但微颔之:只是微微点头称赞。
8、覆:盖住。
9、杓:同“勺”,指勺子。
10、酌:倒(酒或油等液体)。
11、熟:熟练。
12、遣之:让他走。
详细解析
《卖油翁》是一篇富有哲理的古代散文,通过卖油翁与陈康肃公的对话和卖油翁的倒油表演,揭示了“熟能生巧”的道理,文章虽然篇幅短小,但情节紧凑、语言简练、人物形象鲜明、故事情节生动有趣,具有很高的文学价值。
文章首先描绘了陈康肃公的射箭技艺高超和自夸自大的形象,然后通过卖油翁的出场和观察来引出故事的高潮,卖油翁通过自己的倒油经验来回答陈康肃公的质疑,并最终以自己的实际行动来证明“熟能生巧”的道理,整个故事情节紧凑、引人入胜,同时也蕴含着深刻的道理和启示。
在语言方面,《卖油翁》运用了简练、生动的语言来描绘人物形象和故事情节。“睨之”、“但微颔之”等词语生动地描绘了卖油翁的观察和态度;“无他,但手熟尔”和“我亦无他,惟手熟尔”等句子则表达了“熟能生巧”的道理。《卖油翁》还运用了对比、比喻等修辞手法来增强文章的表达力和感染力。
在人物形象方面,《卖油翁》塑造了一个谦虚谨慎、不卑不亢、善于观察和思考的老翁形象,他虽然没有陈康肃公那样的射箭技艺,但却以自己的实际行动和经验来证明“熟能生巧”的道理,他的形象给人留下了深刻的印象和启示。
《卖油翁》是一篇富有哲理的古代散文佳作,它通过生动的情节和简练的语言来揭示“熟能生巧”的道理,具有很高的文学价值和启示意义,它不仅是一篇优秀的文学作品,也是一篇富有教育意义的文章,值得我们深入学习和领悟。