原文
登岳阳楼记
唐·范仲淹
庆历四年春,滕子京谪守巴陵郡,越明年,政通人和,百废俱兴,乃重修岳阳楼,增其旧制,刻唐贤今人诗赋于其上,属予作文以记之。
予观夫巴陵胜状,在洞庭一湖,衔远山,吞长江,浩浩汤汤,横无际涯;朝晖夕阴,气象万千,此则岳阳楼之大观也,前人之述备矣,然则北通巫峡,南极潇湘,迁客骚人,多会于此,览物之情,得无异乎?
若夫霪霪霪霪霪霪雨连夜,阴风怒号,浊浪排空;日星隐曜,山岳潜形;商旅不行,樯倾楫摧;薄暮冥冥,虎啸猿啼,登斯楼也,则有去国怀乡,忧谗畏饥之患;是登楼者之异也。
至若春和景明,波澜不惊,上下天光,一碧万顷;沙鸥翔集,锦鳞游泳;岸芷汀兰,郁郁青青,而或长烟一空,皓月千里,浮光跃金,静影沉璧;渔歌互答,此乐何极!登斯楼也,则有心旷神怡,宠辱偕忘之乐。
翻译
在庆历四年的春天,滕子京被降职调到巴陵郡做太守,过了一年之后,政治通达、社会安定、各种荒废的事业都兴办起来了,于是他重新修建了岳阳楼,扩大了它的旧规模,并在上面刻上唐代贤人及现代人的诗赋,我因此被邀请写一篇文章来记述这件事。
我观察巴陵的美景都在洞庭湖上,它连接着远方的山岭,吞吐着长江的水流,浩浩荡荡的湖水无边无际;早晨阳光照耀下或傍晚阴雨时分的景色变化万千,这就是岳阳楼的雄伟景象,前人对这些景象的描述已经完备了,然而岳阳楼北通巫峡、南接潇湘、许多文人骚客都聚集在这里欣赏景物、抒发情怀的情景必然不同。
如果遇上连绵的阴雨、阴冷的风怒吼、浑浊的水浪冲向天空;太阳和星星隐藏了光辉、山岳隐没了形体;商人和旅客不能通行、船上的桅杆被风刮倒、船桨也折断了;傍晚天色昏暗、虎在长啸、猿在哀啼……此时登上这座楼台、就会产生被贬离京城、怀念家乡的忧虑和担心奸邪之人的诽谤、害怕饥饿的痛苦等不同的感受了。
而到了春日晴朗、阳光普照的时候、湖面平静、天光和水色相映、碧波万顷;沙洲上的鸥鸟时而飞翔、时而停歇、美丽的鱼儿在水中游来游去;岸上的香草和小洲上的兰花茂盛且青翠欲滴……有时烟雾完全消散、皎洁的月光一泻千里、有时湖面上浮动的月光闪耀着金光、静静的月影像沉下的璧玉……渔人在此时此景中唱歌……登上这座楼台就会产生心胸开阔、精神愉快、忘却一切荣辱得失的快乐了!
就是《登岳阳楼记》的原文及翻译内容。