《论语》十二章解读:原文、翻译与注释
《论语》作为中国古代文化的瑰宝,蕴含了丰富的哲学思想和人生智慧,以下是《论语》十二章的原文、翻译及注释,以飨读者。
【原文】
第一章:子曰:“学而时习之,不亦说乎?有朋自远方来,不亦乐乎?人不知而愠,不亦君子乎?”
第二章:曾子曰:“吾日三省吾身:为人谋而不忠乎?与朋友交而不信乎?传不习乎?”
第三章:子曰:“巧言令色,鲜矣仁。”
第四章:子曰:“弟子入则孝,出则悌,谨而信,泛爱众而亲仁,行有余力,则以学文。”
第五章:子夏问孝,子曰:“色难,有事,弟子服其劳;有酒食,先生馔,曾是以为孝乎?”
第六章:子曰:“吾十有五而志于学,三十而立,四十而不惑,五十而知天命,六十而耳顺,七十而从心所欲,不逾矩。”
第七章:子曰:“温故而知新,可以为师矣。”
第八章:子曰:“学而不思则罔,思而不学则殆。”
第九章:子贡问曰:“有一言而可以终身行之者乎?”子曰:“其恕乎!己所不欲,勿施于人。”
第十章:曾子曰:“慎终如始,则无败事。”
第十一章:子曰:“知之者不如好之者,好之者不如乐之者。”
第十二章:子在川上曰:“逝者如斯夫,不舍昼夜。”
【翻译】
第一章:孔子说:“学了知识然后按一定的时间去复习它,不也很愉快吗?有志同道合的人从远方来相聚,不也快乐吗?别人不了解自己而心生怨恨,这并不是君子应有的态度。”
第二章:曾子说:“我每天多次反省自己:为别人办事是否尽心竭力?与朋友交往是否诚实守信?老师传授的知识是否复习了?”
第三章:孔子说:“说话讨巧、面色和善的人很少是真正的仁者。”这句话告诫人们不要被表面的言辞和外表所迷惑。
第四章:孔子说:“弟子们在父母身边要孝顺,出门在外要尊敬师长、友爱朋友,做事要谨慎、说话要诚信,广泛地爱众人而亲近仁德之人,做到了这些之后还有余力的话,就可以去学习文化知识了。”这句话强调了品德教育的重要性。
第五章:当子夏问及孝道时,孔子说:“保持和颜悦色是最难的,遇到事情时子女为父母分担劳苦;有酒食时子女先请父母享用,难道这就是孝吗?”这句话强调了孝道不仅仅是物质上的供养和顺从。
第六章:孔子说:“我十五岁开始立志学习,三十岁能有所成就并立身处世;四十岁遇到事情不再感到困惑;五十岁能领悟天命;六十岁听到的事情能够贯通领悟;七十岁可以从心到身自由运作而不会越出规矩。”这句话描述了人生的成长和成熟过程。
第七章:孔子说:“温习旧的知识并从中获得新的认识和体会的人就可以成为别人的老师了。”这句话强调了温故知新的重要性。
第八章:孔子说:“只学习而不思考就会迷惘;只思考而不学习就会精神疲惫。”这句话强调了学习和思考的相互关系。
第九章:子贡问孔子:“有没有一句话可以终身奉行的呢?”孔子回答说:“那就是宽容吧!自己不愿意被对待的不要对别人做。”这句话强调了宽容和仁爱的重要性。
第十章:曾子说:“事情的结束如同开始时一样谨慎和重视那么就不会有失败的事情了。”这句话强调了做事要有始有终的重要性。
第十一章:孔子说:“懂得它的人不如喜爱它的人;喜爱它的人不如以它为乐的人。”这句话强调了兴趣和热爱对于学习和工作的重要性。
第十二章:孔子站在河边说:“消逝的时光就像这河水一样啊!日夜不停地流去。”这句话表达了时间的流逝和人生的无常。
【注释】
是《论语》十二章的原文、翻译及解释,这些章节涵盖了孔子的教育思想、道德观念、人生智慧等方面内容。《论语》作为中国古代文化的瑰宝之一,对于我们今天的生活和社会都具有重要意义,通过学习和领悟这些经典篇章我们可以更好地理解中国传统文化和