原文
观刈麦
唐 白居易
田家少闲月,五月人倍忙,夜来南风起,小麦覆陇黄。
妇姑荷箪食,童稚携壶浆,相随饁作饭,其夫荷锸随。
定陶朱门里,歌笑厌芳时,岂知田家苦,日暮还耕锄。
足蒸暑土气,背灼炎天光,力尽不知热,但惜夏日长。
复有贫妇人,右臂凭几框,右手秉遗穗,左臂悬敝筐。
家田输税尽,拾此充饥肠,今我何功德?曾不事农桑。
吏禄三百石,岁晏有余粮,念此私自愧,尽日不能忘。
翻译及解析
《观刈麦》是唐代诗人白居易的一首描写农家收割小麦的诗作,这首诗以朴实无华的语言描绘了农人劳作的艰辛和生活的困苦,同时也反映了当时社会的不公和贫富差距的巨大。
诗中描述了农人们在繁忙的五月里收割小麦的情景,夜晚南风渐起,小麦成熟,黄澄澄的一片覆盖在田垄上,妇女们用箪瓢装着食物,孩子们提着壶浆,相互跟随为劳作的丈夫送去饭菜,而农夫们则肩挑锄头和铁锨,辛勤劳作在田间地头。
在这繁忙的农忙时节,定陶城内的富贵人家却沉醉在歌舞升平的欢乐中,全然不知田间地头的艰辛,这种对比更加突显了农民的辛苦和生活的困苦,农民们顶着烈日劳作,脚底下的热土蒸腾着暑气,背上的汗水在烈日下蒸发成一道道光束,尽管他们已经筋疲力尽,却仍然不知道炎热为何物,只是珍惜这夏日的时光能够多收割一些庄稼。
诗中还描绘了一个贫苦妇人的形象,她右手拿着拾来的麦穗,左臂上挂着一个破旧的竹筐,她的家庭已经把田地里的收成全部用来交税了,只能靠拾取这些遗落的麦穗来充饥,这进一步揭示了当时社会的不公和贫富差距的巨大,诗人自问自己有何功德,却不能为这些农民做些什么,只能深感愧疚和无奈。
这首诗的意境深远,通过生动的描绘和对比的手法,让读者深刻感受到了农民的艰辛和生活的困苦,也反映了当时社会的不公和贫富差距的巨大,让人们对那个时代的社会现实有了更加清晰的认识,诗人的愧疚之情也表达了对于农民的同情和对于社会现实的反思。
全文拓展
除了原文的描述外,《观刈麦》这首诗还可以从多个角度进行拓展和解读,可以从历史的角度探讨当时社会的背景和农民的生活状态;可以从文学的角度分析诗人的写作技巧和表达方式;还可以从社会的角度思考如何改善农民的生活状况和缩小贫富差距等,无论从哪个角度进行拓展和解读,都可以更加深入地理解和感受这首诗所表达的主题和情感。
《观刈麦》这首诗是白居易的代表作之一,通过生动的描绘和对比的手法,让读者深刻感受到了农民的艰辛和生活的困苦,同时也反映了当时社会的不公和贫富差距的巨大,这首诗不仅具有文学价值,也具有深刻的社会意义和历史价值。