【原文】:
自三峡七百里中,两岸连山,略无阙处,重岩叠嶂,隐天蔽日,自非亭午夜分,不见曦月。
至于夏水襄陵,沿溯阻绝,或王命急宣,有时朝发白帝,暮到江陵,其间千二百里,虽乘奔御风,不以疾也。
春冬之时,则素湍绿潭,回清倒影,绝巘多生怪柏,悬泉瀑布,飞漱其间,清荣峻茂,良多趣味。
每至晴初霜旦,林寒涧肃,常有高猿长啸,属引凄异,空谷传响,哀转久绝,故渔者歌曰:“巴东三峡巫峡长,猿鸣三声泪沾裳。”
【翻译】:
在三峡的七百里地域中,两边岸上山连山,一点也没有中断的地方,重重的悬崖,层层的峭壁,遮住了天日,如果不是正午或半夜,就看不到太阳和月亮。
到了夏天江水漫上小山丘的时候,无论是上行还是下行都会受到阻碍,有时皇帝有紧急的命令需要宣达,有时早晨从白帝城出发,傍晚就到了江陵,在这期间的一千二百里中,即使骑上快马驾着风,也没有这么快的时候。
在春、冬两个季节里,雪白的急流和碧绿的深潭清澈见底,回旋的清波倒映着各种景物的影子,极高的山峰上生长着许多形状奇特的柏树,悬泉和瀑布在那里飞流冲荡,水清树茂、山高草盛、景色异常美丽。
每到天刚晴或下霜的早晨,树林和山涧就变得一片清冷寂静,常常有高处的猿猴拉长声音啼叫着,声音连续不断显得非常凄异,空荡的山谷传来了回声,悲哀婉转的声音很久才消失,所以渔人唱道:“巴东三峡巫峡长,猿鸣三声泪沾裳。”
【注释】:
1、三峡:位于中国重庆市和湖北省之间的长江三峡地区。
2、七百里:形容三峡的长度很长。
3、略无阙处:几乎没有中断的地方,阙:通“缺”,意为缺口、中断之处。
4、重岩叠嶂:形容山峦重叠险峻的样子。
5、亭午夜分:指正午和半夜时分。
6、曦月:指阳光和月亮,曦:指早晨的阳光。
7、夏水襄陵:指夏天洪水涨满时水面高于山陵之上,襄:升高的意思。
8、沿溯阻绝:指上下航道被阻隔无法通行的情况,沿:顺流而下;溯:逆流而上。
9、奔:这里指快马疾驰的速度。
10、素湍绿潭:白色的急流和碧绿的深潭,素湍:白色的急流;绿潭:绿色的深潭。
11、回清倒影:指江水清澈见底,倒映着各种景物的影子,回清:指江水回旋清澈的样子;倒影:指倒映在水中的景物影子。
12、绝巘(yǎn):极高的山峰;巘:山峰的意思。
13、悬泉瀑布:指从山崖上垂下的泉水形成的瀑布。
14、飞漱其间:形容泉水、瀑布从高处飞泻而下冲荡在山间岩石上的景象,飞漱:形容水流飞泻冲荡的样子;其:代指山间岩石等景物。
15、清荣峻茂:形容景色清秀美丽、草木茂盛的样子;清荣:指清澈秀美;峻茂:指高峻繁茂的景象。
16、晴初霜旦:指天气晴朗后出现霜冻的早晨;霜旦:指有霜的早晨或清晨的意思。
17、高猿长啸:形容猿猴发出长而高亢的叫声;啸:这里指动物发出的长鸣声;高猿:指高处生活的猿猴等动物;长啸:形容其叫声悠长而高亢的意思。。
18、属引凄异:形容猿猴的叫声连续不断显得非常凄异;属引:连续不断的意思;凄异:形容声音凄凉而不同寻常的意思。。
19、空谷传响:形容山谷中回荡着猿猴的叫声;空谷:空