原文
环滁皆山也,其西南诸峰,林壑尤美,望之蔚然而深秀者,琅琊也,山行六七里,渐闻水声潺潺而泻出于两峰之间者,酿泉也,峰回路转,有亭翼然临于泉上者,醉翁亭也,作亭者谁?山之僧智仙也,名之者谁?太守自谓也,太守与客来饮于此,饮少辄醉,而年又最高,故自号曰醉翁也,醉翁之意不在酒,在乎山水之间也,山水之乐,得之心而寓之酒也。
若夫日出而林霏开,云归而岩穴暝,晦明变化者,山间之朝暮也,野芳发而幽香,佳木秀而繁阴,风霜高洁,水落而石出者,山间之四时也,朝而往暮而归,四时之景不同,而乐亦无穷也。
至于负者歌于途,行者休于树,前者呼,后者应,伛偻提携,往来而不绝者,滁人游也,临溪而渔,溪深而鱼肥;酿泉为酒,泉香而酒洌;山肴野蔌,杂然而前陈者,太守宴也,宴酣之乐,非丝非竹,射者中,弈者胜,觥筹交错,起坐而喧哗者,众宾欢也,苍颜白发,颓然乎其间者,太守醉也。
已而夕阳在山,人影散乱,太守归而宾客从也,树林阴翳,鸣声上下,游人去而群鸟乐也,然而禽鸟知山林之乐而不知人之乐;人知从太守游而乐而不知太守之乐其乐也,醉能同其乐,醒能述其文者太守也,太守谓谁?庐陵欧阳修也。
翻译
环绕着滁州城的都是山,它西南方向的几座山峰,树林和山谷格外优美,远远望去树木茂盛、又幽深又秀丽的,那就是琅琊山,沿着山路走六七里路,渐渐听到潺潺的水声从两座山峰之间倾泻出来的是酿泉,山势回环、道路弯转,有一个亭子四角高挑像鸟张开翅膀一样地矗立在泉水之上的是醉翁亭,建造这个亭子的人是谁?是山里的和尚智仙,给它取名的人是谁?是太守用自己的别号醉翁来命名的,太守和宾客们来这里饮酒在这里喝得很少就醉了而且年纪又是最大因此给自己取了个别号叫醉翁,醉翁的情趣不在于喝酒上而在欣赏山水之间的美景上,欣赏山水之间的乐趣是领会在心里并寄托在酒上的。
至于太阳出来时林里的雾气散开了云烟聚拢山岩洞穴就昏暗了忽明忽暗变化不一的就是山间的早晨和傍晚的景色啊!野花开了发出阵阵幽香美好的树木枝叶繁茂形成一片浓郁的绿荫风高霜洁天高气爽水落石出这就是山间的四季啊!早晨进山傍晚回来四季的景色不同乐趣也是无穷无尽的!
至于背东西的人在路上唱着歌互相呼应前面的人呼唤着后面的人后面的人应答着弯着腰走的老年人由大人搀着走的小孩子来来往往不断的就是滁州人的出游啊!到溪边捕鱼到山里打猎都是又新鲜又肥美;用泉水酿酒泉水清香酒色洁净;山里的野味野菜错杂地摆在面前这是太守的宴席啊!宴会喝酒的乐趣不在于音乐;投射的中了目标下棋的下赢了对方酒杯和酒筹交互错杂时起时坐大声喧闹的人是宾客欢乐的样子;脸色苍老头发花白醉醺醺地坐在众人中间的那是太守喝醉了!
不久太阳落山了人影散乱这是宾客们随从太守回去啊!树林里枝叶茂密鸟儿啼叫的声音有时高有时低是游人走后鸟儿在欢唱啊!然而鸟儿只知道山林中的快乐却不知道人们的快乐;人们只知道跟随太守游玩的快乐却不知道太守以他们的快乐为快乐啊!醉了能够同大家一起