原文
《左传·僖公三十年》
晋侯、秦伯围郑,以其无礼于晋,且贰于楚也,晋军函陵,秦军氾南。
佚之狐言于郑伯曰:“国危矣,若使烛之武见秦君,师必退。”郑伯乃与烛之武谋,烛之武辞曰:“臣之壮也,犹不如人;今老矣,无能为也已。”公曰:“吾不能早用子,今急而求子,是寡人之过也,然郑亡,子亦有不利焉!”烛之武乃许之。
夜缒而出,见秦伯曰:“秦、晋围郑,郑既知亡矣,若亡郑能有益于君,敢以烦执事,越国以鄙远,君知其难也,焉用亡郑以陪邻?邻之厚,君之薄也,若舍郑以为东道主,行李之往来,共其乏困,君亦无所害,且君尝为晋君赐矣;许君焦、瑕,朝济而夕设版焉,君之所知也,夫晋,何厌之有?既东封郑、又欲肆其西封,若不阙秦,将焉取之?阙秦以利晋,唯君图之。”
秦伯说(yuè),与郑人盟,使杞子、逢孙、杨孙戍之,乃还。
《烛之武退秦师》是《左传》中的一篇经典文章,文章主要讲述了在春秋时期,晋国和秦国联合围攻郑国的故事,在危急存亡之际,郑国大夫烛之武巧妙地运用了言辞和智慧,成功地说服秦穆公退兵解围的故事。
文章开头部分交代了背景和原因:因为郑国曾经对晋国无礼并依附于楚国,所以晋国联合秦国围攻郑国,晋军驻扎在函陵,秦军驻扎在氾南,此时郑国的形势十分危急。
佚之狐向郑文公建议说:“如果派烛之武去见秦穆公,一定能说服他们退兵。”于是郑文公便与烛之武商量此事,但烛之武一开始并不愿意去见秦穆公,他觉得自己已经老了,不能再像年轻时那样为国家效力了,但郑文公却向他道歉并指出如果郑国灭亡了对他也没有好处,最终烛之武被说服了并决定去见秦穆公。
在见到秦穆公后,烛之武巧妙地运用了言辞和智慧来说服他退兵解围,他先是指出如果灭掉郑国对秦国没有好处反而会削弱晋国的实力;接着又提出了如果舍弃郑国作为东道主来款待秦国的使者并帮助他们解决困难那么对双方都有好处;最后还指出了晋国的贪婪和野心以及他们灭掉其他国家后所造成的灾难性后果来劝说秦穆公退兵解围。
经过一番巧妙的言辞和智慧较量后终于打动了秦穆公的心弦使他同意与郑国结盟并撤回了军队让杞子、逢孙、杨孙等人戍守后便撤军回国了。
《烛之武退秦师》是一篇充满智慧和勇气的故事它向我们展示了一个普通人在危急时刻如何运用自己的智慧和勇气来挽救整个国家的命运,烛之武的言辞和智慧不仅打动了秦穆公的心弦还成功地化解了危机使国家得以保存下来,这个故事也告诉我们一个道理:在面对困难和挑战时我们应该保持冷静、沉着、勇敢地面对问题并运用自己的智慧和勇气来解决问题才能取得成功,同时这个故事还具有很高的历史价值和文化价值它让我们更好地了解春秋时期的历史和文化以及当时的社会背景和人民的生活状态。