《石钟山记》
宋·苏轼
元丰七年六月丁丑,余自齐安舟行适临汝,而长子迈将赴饶之德兴尉,送之至湖口,因得观所谓石钟者,寺人曰:“余之游所最幽者,有石曰‘钟山’,森然特立于寺东西,试潭中深丈余,下临无底之谷,乃飞流沫涌,依怪石,漱清潭,其颠松而负土不与三军鼓噪者相远也,至唐李渤始曰:‘是殆大苏‘东坡’手书置而物者。’访其遗踪,得于舟中,盖叹郦元之简,而笑李渤之陋也。”余自谓吾与二子休矣。
译文:
《石钟山记》译文
宋神宗元丰七年六月二十六日,我自齐安坐船到临汝去,大儿子苏迈将去饶州德兴县的县尉,我送他至湖口,因而找到了传闻中的那座山,寺里的和尚说:“我所去游的地方,觉得最幽深的地方,是座叫‘石钟’的石头山,它挺立在湖东西两面的水边,我试着深潭之中深一丈多,下边到没有底的山谷,就得到急流冲起泡沫,喷涌着靠向奇异的石头,冲刷着清沏的潭水,它的上面高而松的石头背负着泥土,并不与军队的喧嚷声离得很远。”到了唐朝的李渤就说:“这里大概是大文学家苏轼‘东坡’先生亲手写的吧。”到访他所说的旧地,是在船中,原来是为探叹郦道元书中的简略,而嘲笑李渤的浅陋啊。”我自称我和李渤都已弄错了。
原文:
既至将适吴,寻钟山之穴而叩之,山门有二僧持小铁槌立,我问之曰:“师将何为?”则对曰:“余将游其中以终余年。”曰:“如斯而已乎?”则徐言:“不然,以中嵩之穴巨且美也,吾欲求道安身于此,师行且求焉。”余曰:“善哉!子亦信其心矣。”遂同游。
译文:
到了就将要到吴地去了,寻找钟山的洞穴来探问它,山门有两位和尚拿着小铁槌站着,(我问他们)说:“大师将要干什么呢?”就回答说:“我将要到洞中游玩直到我死。”问:“像这样就够了吗?”他们就慢条斯理地回答说:“不,不是这样的,以这座山中的洞穴来说,又深又大又美啊,我想在这里寻求道以便安顿自己的身体,大师您去也将要找这个洞。”我说:“好啊!你确实也是真心这样想。”于是和他们一起游山。
原文:
山有石穴显其侧,高可隐身;深行数十步,穴明若堂焉;又进数步,俯视如井底;又进之,入于穴中,石壁环之,状如井室;上窦下垂,如瓮状;旁行可入人,余与长老缘上益奇险处穷焉,长老曰:“此所谓无底洞也。”余恨其何石之不灵耳!
译文:
山上有石洞在它的侧面显露出来,(洞口)高得可以隐藏人,(洞内)往深处走几十步,(洞内)明亮得像堂屋一样;(再往深处走)再走几十步,(低下头看)像井底一样;(再往里边走)进入洞穴中,(石壁环绕)形状像房屋;上面有洞直垂下,(形状)像瓮;(旁边)可以进入人,我和长老沿着缝隙往上爬越是显得神奇险峻走到尽头了,长老说:“这就是人们所说的无底洞啊。”我悔恨那石头不灵!
原文:
既出,叹曰:“天下之怪奇实多,而人之所未经甚焉者亦众。”为之数日道,今予既失之石钟而得之天下也作《石钟山记》以补其阙,噫!微独此也彼道士之遇于余亦若是而已矣,然则天下之事常有所觉而不悟者乎?岂独此也?岂独此也?噫!
译文: