《小石潭记》
原文:
从小丘西行百二十步,隔篁竹,闻水声,如鸣珮环,心乐之,伐竹取道,下见小潭,水尤清冽,全石以为底,近岸,卷石底以出,为坻,为屿,为嵁,为岩,青树翠蔓,蒙络摇缀,参差披拂。
潭中鱼可百许头,皆若空游无所依,日光下澈,影布石上,佁然不动;俶尔远逝,往来翕忽,似与游者相乐,潭西南而望,斗折蛇行,明灭可见,其岸势犬牙差互,不可知其源。
坐潭上,四面竹树环合,寂寥无人,凄神寒骨,悄怆幽邃,以其境过清,不可久居,乃记之而去。
译文:
从小丘向西行走一百二十步的样子,隔着竹林,听到了水声,好像人身上佩戴的玉佩、玉环碰击发出的声音,(我的)心情高兴起来,砍倒竹子,开辟出一条道路(走过去),沿路走下去看见一个小潭,潭水格外清凉,小潭以整块石头为底,靠近岸边的地方,石底有些部分翻卷过来露出水面,成为了水中高地、小岛、不平的岩石和不平的岩壁,青葱的树木,翠绿的藤蔓,覆盖缠绕,摇动连结,参差不齐,随风飘拂。
潭中的鱼大约有一百来条,都好像在空中游动,什么依靠都没有,阳光直照(到水底),(鱼的)影子映在水底的石上。(鱼)呆呆地静止不动;(有时)突然间(又)向远处游去,来来往往,轻快敏捷,好像和游玩的人互相取乐。
向小石潭的西南方望去,(溪流)像北斗星那样曲折,(水流)像蛇那样蜿蜒前行,(望过去)一段看得见,一段又看不见,两岸的地势像狗的牙齿那样相互交错,不能知道溪水的源头。
我坐在潭边,(发现)四面被竹林树木包围着,(静悄悄的)没有其他人,(那景象)全使我感到凄凉寒冷,(那气氛)令人心神不安忘记了忧伤的情感,由于那地方过于凄清,不能长久停留,(我)于是记下这番景致就离开了。
注释:
1、小丘:在小石潭东面。
2、篁竹:竹林。
3、如鸣珮环:像人身上佩带的玉环相互撞击发出的清脆声音。
4、乐:以…为乐(因为…而高兴)
5、伐:砍伐。
6、取道:开辟一条道路。
7、见:看见。
8、尤:格外、特别。
9、以:用。
10、坻:水中高地。
11、屿:小岛。
12、嵁:高低不平的岩石。
13、岩:山崖。
14、蒙络摇缀:形容枝蔓茂密盘屈的样子。
15、参差披拂:形容枝条随风摇摆的样子。
16、可百许头:大约有一百来条,可:大约,许:用在数词后表示约数。
17、下澈:一直照到水底,澈:穿透。
18、佁然不动:(鱼)呆呆地一动不动,佁然:呆呆的样子。
19、俶尔远逝:忽然间向远处游去了,俶尔:忽然,逝:游去。
20、往来翕忽:来来往往轻快敏捷,翕忽:轻快敏捷的样子。
21、斗折蛇行:(看到溪水)像北斗星那样曲折,(又像)蛇那样蜿蜒前行,斗:像北斗星一样曲折,蛇:像蛇一样蜿蜒。
22、其岸势犬牙差互:(溪岸)像狗的牙齿那样相互交错,犬牙:像狗的牙齿一样,差互:交相错杂。
23、凄神寒骨:使人感到心情凄凉,寒气透骨,凄、寒:使动用法,使…凄凉,使…寒冷。
24、悄怆幽邃:(环境非常)寂静,深远。(气氛)忧伤悲凉,悄怆:忧伤的样子。